ΠΑΙΔΟΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΑ

Τι είναι οι αμυγδαλές και ποιος ο ρόλος τους;

Οι αμυγδαλές μας, αποτελούν τμήμα του λεμφικού ιστού στα πλάγια τοιχώματα του φάρυγγα, στα παρίσθμια, και οφείλουν το όνομά τους στο σχήμα τους που είναι σαν αμύγδαλο. Οι δύο παρίσθμιες αμυγδαλές μαζί με τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια), τη γλωσσική αμυγδαλή και τις πλάγιες φαρυγγικές δέσμες αποτελούν το λεμφικό δακτύλιο του Waldayer.

Ρόλος των αμυγδαλών στον οργανισμό είναι η παραγωγή αντισωμάτων, η άμυνα του οργανισμού και η εξουδετέρωση παθογόνων μικροοργανισμών, ιών και μικροβίων. Ακριβώς επειδή αποτελούν το «φίλτρο» του οργανισμού μας, μολύνονται και νοσούν συχνά, εμφανίζοντας φλεγμονές – αμυγδαλίτιδα – τόσο από ιούς όσο και από μικρόβια (στρεπτόκοκκος, σταφυλόκοκκος, αναερόβια μικρόβια).

Πώς εμφανίζεται η οξεία αμυγδαλίτιδα;

Η αμυγδαλίτιδα μεταδίδεται με το σάλιο, γι’ αυτό συνήθως προσβάλλονται τα παιδιά στο σχολείο. Η αρχική αιτία είναι συνήθως μια ίωση που κάνει τις αμυγδαλές πιο «ευαίσθητες» με αποτέλεσμα να μολύνονται με κάποιο από τα μικρόβια της στοματικής κοιλότητας. Συχνότατη αιτία ωστόσο αμυγδαλίτιδων στα παιδιά είναι οι μικροβιακές λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο και άλλα μικρόβια, όπου το strep test και η καλλιέργεια είναι καθοδηγητικά για τη θεραπεία. Το παιδί νιώθει εξαντλημένο, πονάει σε όλο το σώμα του, έχει έντονο πόνο όταν καταπίνει, ο πόνος μάλιστα μπορεί να χτυπάει στα αυτιά, έχει υψηλό πυρετό, πιθανόν να υπάρχει πύον στις αμυγδαλές, να έχει πρησμένους λεμφαδένες, ενώ μυρίζει έντονα και η αναπνοή του. Η αμυγδαλίτιδα αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά.

Τι είναι η χρόνια αμυγδαλίτιδα;

Μέχρι την ηλικία των 3-4 χρόνων οι αμυγδαλές είναι απαραίτητες για τον οργανισμό διότι βοηθούν στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Μετά την ηλικία αυτή δεν είναι πλέον απαραίτητες για τον οργανισμό. Αντιθέτως οι υποτροπιάζουσες φλεγμονές οδηγούν σε εμφάνιση χρόνιας πυώδους (κρυπτικής) αμυγδαλίτιδας. Σε αυτή την περίπτωση ο αμυγδαλικός ιστός έχει χάσει την ικανότητά του να παράγει αντισώματα, ενώ οι αμυγδαλικές κρύπτες (κοιλότητες εντός της αμυγδαλής) γεμίζουν με νεκρά επιθηλιακά κύτταρα, μικρόβια (συνήθως στρεπτόκοκκοι και αναερόβια μικρόβια) και τροφές. Αυτά είναι τα γνωστά «λευκωπά βύσματα» πάνω στις αμυγδαλές και τα οποία είναι χαρακτηριστικό «σήψης» του ιστού. Είναι μια σοβαρή κατάσταση γιατί μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές από την καρδιά (βαλβιδοπάθειες, αγγειακή νόσος), από τους νεφρούς ή από τις αρθρώσεις.

Σε αυτές τις περιπτώσεις συστήνουμε την αφαίρεση των αμυγδαλών

Αμυγδαλεκτομή: Πότε πρέπει να γίνεται;

Η αμυγδαλεκτομή στα παιδιά θα πρέπει να πραγματοποιείται στις εξής περιπτώσεις:

• Υποτροπιάζοντα επεισόδια αμυγδαλίτιδας στη διάρκεια ενός έτους (4 ή περισσότερα) και συχνή χρήση αντιβιοτικών
• Σε έντονο ροχαλητό ή/και σε άπνοιες ύπνου που οδηγούν σε χρόνια καταπόνηση της καρδιάς και των πνευμόνων
• Υπερτροφία των αμυγδαλών που οδηγούν σε δυσχέρεια σίτισης και κακή ανάπτυξη των μικρών παιδιών
• Χρόνια κρυπτική αμυγδαλίτιδα, με παρουσία βυσμάτων που οδηγούν σε δυσοσμία αναπνοής, χρόνιο πόνο, διόγκωση λεμφαδένων και βήχα
• Όταν έχει γίνει έστω μια φόρα περιαμυγδαλικό απόστημα
• Όταν η φλεγμονή επεκτείνεται στα γειτονικά όργανα
• Σε παιδιά με υποκείμενα νοσήματα, όπου η λήψη αντιβιοτικών είναι δυσχερής
• Σε υποψία κακοήθειας (όπου συνδυάζεται με βιοψία)

Από ποιά ηλικία και μετά μπορεί να υποβληθεί κάποιος σε αμυγδαλεκτομή;

Μετά την ηλικία των 3 ετών, μπορεί να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια, χωρίς επιπλοκές ή αρνητικές επιπτώσεις για το παιδί.

Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια), όπως και οι αμυγδαλές, είναι λεμφικός ιστός ο οποίος συμμετέχει στην άμυνα του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων, παράγοντας αντισώματα. Βρίσκονται στο οπίσθιο τοίχωμα του ρινοφάρυγγα, πίσω από τη μύτη μας και ως εκ τούτου δεν είναι ορατές από το στόμα.

Τι είναι η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων;

Οι αδενοειδείς (κρεατάκια) παρουσιάζουν μια σταδιακή αύξηση του μεγέθους τους – υπερτροφία – από την ηλικία των 2 ετών μέχρι την ηλικία των 6, καθώς το παιδί «έρχεται σε επαφή» με διαφόρους ιούς και μικρόβια και μπορεί να πάρουν πολύ μεγάλες διαστάσεις (μέχρι το μέγεθος ενός καρυδιού). Φυσιολογικά υποχωρούν σταδιακά σε μέγεθος μέχρι την ηλικία των 10-12 ετών. Ωστόσο σε μερικά παιδιά δεν υποχωρούν, παραμένουν μόνιμα μεγάλα και δημιουργούν προβλήματα.

Τι είναι η αδενοειδίτιδα;

Η οξεία φλεγμονή των αδενοειδών εκβλαστήσεων, η λοίμωξη στα «κρεατάκια», είτε μικροβιακή, είτε ιογενής, ονομάζεται αδενοειδίτιδα. Οι συχνές λοιμώξεις στα παιδιά -ιογενείς ή μικροβιακές- προκαλούν μια επιπλέον αύξηση του μεγέθους των αδενοειδών πέραν του φυσιολογικού, με αποτέλεσμα να έχουμε έντονη συμπτωματολογία.

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν στο παιδί μου;

Το παιδί μπορεί να αρρωσταίνει συχνά, να κάνει πυώδη ρινίτιδα με βήχα και να μην μπορεί να αναπνεύσει. Επάνω τους αναπτύσσεται ένα «biofilm» μικροβίων, το οποίο είναι ανθεκτικό στα αντιβιοτικά και προκαλεί υποτροπιάζουσες λοιμώξεις.

Λόγω της θέσης τους, τα κρεατάκια φράζουν τελείως τη μύτη του παιδιού, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται να αναπνεύσει από το στόμα. Όταν συνυπάρχει και μεγάλη υπερτροφία των αμυγδαλών, τότε τα συμπτώματα είναι εντονότερα. Σε χρόνια κατάσταση εμφανίζονται ορθοδοντικές ανωμαλίες στο παιδί με προβολή των άνω δοντιών και κακή σύγκλιση της γνάθου. Μερικά από τα συμπτώματα είναι το «ρουθούνισμα», η χρόνια πυώδης ρινική έκκριση, η στοματική αναπνοή, το ροχαλητό ή/και η άπνοια στον ύπνο, χρόνιος βήχας, τα οποία οδηγούν σε χρόνια καταπόνηση της καρδιάς και των πνευμόνων. Παρουσιάζεται επίσης μεγάλη δυσκολία στη σίτιση, ακόμη και δυσκολία στο να πιεί το παιδί το γάλα του. Το παιδί είναι αδικαιολόγητα κουρασμένο, δεν έχει όρεξη – δεν έχει όσφρηση άρα και γεύση(!)- και ορισμένες φορές υπολείπεται σε ανάπτυξη από τα αντίστοιχα παιδιά της ηλικίας του.

Τα κρεατάκια μπορεί να επηρεάσουν επίσης την ακοή του παιδιού. Βρίσκονται σε γειτονία με ένα σωληνάκι που αερίζει το αυτί μας, την ευσταχιανή σάλπιγγα. Η απόφραξή της προκαλεί συλλογή υγρού στα αυτιά, οξεία μέση ωτίτιδα και χρόνια εκκριτική ωτίτιδα με συνοδό βαρηκοΐα, διάσπαση της προσοχής, διαταραχές στην ανάπτυξη του λόγου και μαθησιακά προβλήματα.

Πώς γίνεται η διάγνωση; Θα είναι επώδυνο;

Καθόλου. Η διάγνωση γίνεται από ειδικό ΠαιδοΩΡΛ με ενδοσκόπηση της μύτης με παιδιατρικό εύκαμπτο ή άκαμπτο ενδοσκόπιο. Είναι διαδικασία απλή, ανώδυνη, ταχεία και πραγματοποιείται στο ιατρείο. Συνδυάζεται ενίοτε  με ενδοσκόπηση των αυτιών και τυμπανόγραμμα για την παρουσία ή όχι υγρού, ενώ απαραίτητος είναι και ο έλεγχος της ακοής, με  Παιχνιδοακουομετρία, όπου γίνεται ειδική μελέτη της ακοής του παιδιού, την οποία το ίδιο εκλαμβάνει ως παιχνίδι.

Πότε τα παιδιά πρέπει να υποβληθούν σε επέμβαση αφαίρεσης των αδενοειδών εκβλαστήσεων;

Η σημαντικότερη ένδειξη ωστόσο αποτελεί η βελτίωση της ποιότητας ζωής του παιδιού.

• Υπερτροφία σταδίου ΙΙΙ ή μεγαλύτερη
• Σοβαρή δυσχέρεια ρινικής αναπνοής με στοματική αναπνοή
• Ορθοδοντικές ανωμαλίες ή ανάπτυξη «αδενοειδούς προσωπείου»
• Ροχαλητό ή/και άπνοιες στον ύπνο
• Δυσκολίες στη σίτιση και υπολειπόμενη ανάπτυξη
• Χρόνια αδενοειδίτιδα, πυώδη ρινοφαρυγγίτιδα και παραρρινοκολπίτιδα ανθεκτική στη φαρμακευτική αγωγή
• Εμμένουσα εκκριτική ωτίτιδα και υποτροπιάζουσα πυώδη μέση ωτίτιδα

Τι πετυχαίνουμε με τη χειρουργική επέμβαση;

Με την αδενοτομή (επέμβαση για κρεατάκια) βελτιώνουμε την αναπνοή του παιδιού με την αποσυμφόρηση της περιοχής του ρινοφάρυγγα, ενώ έχουμε πλήρη εξάλειψη του ροχαλητού και των απνοιών. Ταυτόχρονα, αφαιρώντας το «εμπόδιο» από την ευσταχιανή σάλπιγγα, διευκολύνουμε τον αερισμό του μέσου ωτός και μειώνουμε τη συχνότητα εμφάνισης εκκριτικής ωτίτιδας.

Σε ποια ηλικία γίνεται η επέμβαση;

Μετά την ηλικία των 2.5 ετών όταν υπάρχει ένδειξη μπορεί να γίνει η επέμβαση αδεντοτομής.